Slaapspullen

Slaapzakken

de Materialen

Dons

Lichter bij dezelfde warmte, kleiner mee te nemen, gaat veel langer mee (na 10-15 jaar even bij laten vullen), kan ook heel aardig tegen vochtigheid (alle dons is tegenwoordig geïmpregneerd). Op de lange duur iets goedkoper maar veel prettiger. Breder temperatuurbereik (ca. 30 graden), waardoor een donzen -10 slaapzak ook bij +20 graden opengevouwen nog niet te warm zal zijn. Amerikaanse cuin-waarden worden anders gemeten dan Europese en komen dus hoger uit. 900 Amerikaans zal zo'n 800 Europees zijn, al is het verschil niet altijd 100, je kunt het ruwweg als stelregel gebruiken. Eendendons is minder donzig en heb je dus meer van nodig, dan van ganzendons. 90% dons en 10% veertjes is machinaal goed te behappen, tot 95% dons toe tegenwoordig. Meer dons en minder veertjes moet handmatig: kost veel meer geld en levert minder stevigheid op, want daar zorgen de veertjes voor. In China en bij goedkope Europese "farms" worden de dieren jong geplukt wat pijnlijker is. Bij de "betere" merken worden de dieren geplukt als ze volwassen zijn, wat vrijwel niet pijnlijk schijnt te zijn, of in ieder geval heel veel scheelt.

Kunststof

Isoleert eenmaal nat nog iets beter dan dons, maar een natte slaapzak ligt erg onprettig en moet je dus altijd voorkomen. Is veel goedkoper op de korte duur. Verliest na zo'n 5 jaar (topkwaliteit) toch wel z'n isolatie, waardoor een 3-seizoenen slaapzak een zware zomerslaapzak wordt. Minder temperatuurbereik (ca. 20 graden, dus een -10 slaapzak wordt bij temperaturen > +10 graden ook open gevouwen al gauw broeierig), iets zwaarder, iets volumineuzer omdat het minder te comprimeren is. Veel verschillende kwaliteiten. Bekende goede zijn bijv. Primaloft (diverse merken), Polarguard (Delta; diverse merken), MTI (Ajungilak). Eventueel komen er daar nog bij indien merken zich bewijzen in de loop der jaren.

Gewicht

Hoeveel een slaapzak weegt is niet alleen afhankelijk van de hoeveelheid vulling, maar ook van de tijk en van de (lengte)maat. Een goede donsgevulde slaapzak weegt grofweg 1 à 1,5 kg. Een kunststofgevulde 250 à 500 gram meer.

Lakenzak

Houdt de slaapzak een stuk schoner, waardeert de temperatuur wat op, kan gebruikt worden als hete-nacht slaapzak. Katoen-polyester is het goedkoopste, wat zwaar maar te doen, en levert zo'n 2 graden op. Zijde is een stuk lichter, best fragiel, 2x zo duur, en schat ik op zo'n 4 graden opwaardering (eigen ervaring). Fleece is zwaar, maar waardeert wel de slaapzak een graad of 8 a 10 op. Bij noodzaak tot die warmte-opwaardering is het wellicht te verkiezen een lichte zomerslaapzak mee te nemen en die in of om de goede slaapzak te gebruiken (bijv. voor mensen die een -10 graden slaapzak hebben en bijv. door Tibet of de winterse Andes willen).

Temperaturen

Tegenwoordig praat men, dankzij de EN-norm, over:

• Comfort-temperatuur dames: alle dames (ervaren en onervaren kampeersters) zouden het bij deze temperatuur comfortabel moeten hebben.
• Temperatuur-limiet: idem voor heren. Geldt ook voor de warmbloedige dames.
• Extreme temperatuur: theoretisch gezien moet je kunnen overleven met extra kleding, echter is de kans groot dat je weinig tot niet slaapt. Geen temperatuur om rekening mee te houden dus.

Let erop dat het per persoon kan verschillen. Verder zijn van belang:

• Vermoeidheid
• Honger
• Warm of koud de slaapzak in (als je het koud hebt is het dus beter eerst een rondje te lopen of oefeningen te doen waar je het warm van krijgt). De gebruiker is de warmtebron, de slaapzak houdt die warmte slechts (in meer of mindere mate) vast.
• Vochtigheidsgraad van de lucht
• Vuiligheid van de slaapzak

Onderhoud

Bewaren

Bewaar een slaapzak thuis nooit in de compressiezak. Na een winter in compressie is de vulkracht van zowel donzen als kunststoffen slaapzakken geminimaliseerd en is je dure warme zak een zware koude zak geworden. Iets dergelijks geldt overigens ook voor matjes.

Wassen

Slaapzakken zijn goed te wassen. Houd uiteraard rekening met de wasvoorschriften van de fabrikant. Donzen zakken zijn ook goed te wassen maar het drogen kan in de praktijk alleen in een professionele droogtrommel omdat consumentendrogers te klein zijn om de zak tijdens het drogen de nodige bewegingsvrijheid te geven. Het wassen van een donzen slaapzak kost dus geld, maar is om de paar jaar regulier/intensief gebruik toch een goed idee; de vulkracht van het dons komt er weer van terug! Ga naar een goed buitensportadres waar men weet hoe men een donzen slaapzak kan wassen en drogen.

Matjes en luchtbedden

Natuurkundigen kunnen heel interessante discussies voeren, maar wat blijft is dat kou ook van de grond omhoog komt. Een matje met de juiste isolatie is dan ook van belang. Er zijn merken die ultralichte zelfopblazende matjes maken, met een geperforeerde vulling. Deze matjes zijn te koud als je de vrieskou in gaat. Welke matjes/materialen kennen we?

In volgorde van meeste naar minste isolatie:

• Zelfopblazend (donsvulling)
• Zelfopblazend (gesloten cellen)
• Zelfopblazend (gesloten cellen met perforatie)
• Aluminiumfolie bevattende matten
• Gesloten cel-matjes
• Luchtbedden
• Open cel-matjes ("eierdop-matrassen")
• Isolatiekleding (donsjack, fleece)
• Overige kleding
• de grond

De matjes met donsvulling hebben een nadeel als ze lek zijn: het dons ontsnapt. Dat is een serieus probleem, als het je overkomt. Je isolatie ontsnapt en zelf krijg je het er niet zomaar weer in. De zelfopblazende matjes en de luchtbedden kunnen lek raken. Met outdoor-lijm (SeamGrip) is dit in 24 uur (de droogtijd) weer hersteld, waardoor dat een tijdelijk probleem is.

Aluminiumfolie (zoals in de sterke reddingsdekens) kan gebruikt worden ter opwaardering van de slaapmat. Leg dit wel onder het grondzeil ter voorkoming van al te veel geknisper in de binnentent. Luchtbedden en eierdop-matrassen zijn eigenlijk te koud om in bijv. bergachtige gebieden te gebruiken.

Hoofd

Een groot gedeelte van de warmte verlaat langs het hoofd het lijf. Als je kou verwacht, doe je er goed aan een slaapzak met capuchon te kiezen, en evt. een muts op te zetten (in vrieskou altijd (dus ook tijdens activiteit) aan te raden i.v.m. bevriezen van transpiratie in de muts i.p.v. tegen de huid).

Gewichten

Typische gewichten van geschikte matjes zijn 400 gram voor een kortere superlichtgewicht mat tot een kilo voor een langere, warmere en degelijkere versie.