Marokko

Inleiding

Situeringskaart

<googlemap scale="yes" zoom="5" type="terrain" lon="-8.701172" lat="30.86451" version="0.9"> </googlemap>

Het land en de mensen

Bevolking & taal

Bevolking

• De bevolking bestaat ongeveer voor ca 80 procent uit Berbers, 10 procent Arabieren en 10 procent woestijnnomaden. Men is doorgaans zeer vriendelijk en soms zeer gastvrij (buiten de toeristische gebieden), soms wel eens te vriendelijk: opdringerige mannen en jongens proberen op een of andere manier geld aan je te verdienen, vooral in de toeristengebieden. Uitgenodigd worden voor thee leidt hier altijd tot het aanbieden van de handelswaar. ("Mijn vrouw en kinderen moeten toch ook eten, je vindt het toch mooi wat ik verkoop en duur is het niet.") Als je net beleefdheidshalve interesse hebt getoond in de snuisterijen en de tapijten, probeer dan maar eens weg te komen. Bot zijn is dan helaas vaak de enige oplossing. Voor aangeboden diensten wordt achteraf soms geld gevraagd. Dit kan soms vervelend zijn als je hier niet op voorbereid bent. Ook diensten zoals het wijzen van de weg of 'gezellig' een wandeling door de omgeving maken, vallen hier onder. ("Ik was toch een goede gids!") Deze methode is al langere tijd door de regering verboden, maar vooral in Marrakech wordt dit tegenwoordig streng gehandhaafd. De stad is de laatste tijd in flink tempo aan het veranderen, het wordt gezien als het visitekaartje van het land. Het toerisme wordt steeds meer gestimuleerd.
• Marokko is een land waar je de tijd voor moet nemen. Met tact, geduld en interesse in de mensen heb je al veel gewonnen en kun je een onvergetelijke tijd beleven in een enerverend land.
• Veel kinderen langs de weg vragen om een cadeau, pen, Dirham, etc. De reden hiervoor ligt bij het feit dat veel toeristen gehoor geven aan deze oproep. Maar andere zwaaien vriendelijk of fietsen een stukje met je mee. Er zijn verhalen bekend dat kinderen soms ook agressief zijn en met stenen gooien. Dit komt echter tegenwoordig steeds minder vaak voor.
• Fotograferen van mensen m.n. vrouwen, wordt vooral in plattelandsgebieden meestal niet op prijs gesteld. Maar als je eerst een gesprekje aanknoopt kan het vaak wel.
•  Marokko is zondermeer een fietsvriendelijk land. De bevolking is vriendelijk en gastvrij en vaak ook nieuwsgierig wat je aan het doen bent. Ze tonen hun verbazing en respect wanneer je laat weten dat je duizenden kilometers door hun land fietst en nog meer wanneer je ze zegt dat je daarna verder gaat, Afrika in.
• Marokko is een mannenwereld en van vrouwelijk fietsers heb ik wel gehoord dat ze op minder leuke manieren ontvangen worden. Stenengooiende jochies bij voorbeeld. Zelf, als man, heb ik hier nooit mee te maken gehad.
• De mensen groeten vaak en stellen het zeer op prijs dat jij dat ook doet.

Taal

• De officiële taal is Arabisch en Marokko heeft zijn eigen variant hierop wat vaak als Marokkaans wordt betiteld. Daarnaast spreekt een groot deel van de bevolking in de dagelijkse omgang een van de drie varianten van het Berber (Tarifit, Tamazight en Tashelhiyt). De meeste mensen spreken ook Frans. In het noorden zijn er enkele gebieden waar naast het Frans ook wat Spaans wordt gesproken.

Veiligheid

• Marokko is over het algemeen een veilig land met een sterke sociale controle. Let in de armere streken, en uiteraard in de steden wel goed op je spullen.
• Lokale marktdagen staan er om bekend gespuis van buiten aan te trekken, oppassen dus. Als toerist val je op en een westerling is per definitie rijk.
• Het Rifgebergte geldt als een arme streek waar het verhandelen van hasj (ter plaatse 'kif' genoemd) heel gebruikelijk is. Vooral in Chefchaoune komen veel toeristen speciaal voor de hasj. Net als in Nederland wordt het roken ervan gedoogd. Handelaren zullen langs de kant van de weg je tot kopen proberen te bewegen, soms op een opdringerige manier, maar meestal is een eenvoudig 'non merci' voldoende om van ze af te komen. De route richting Ketama gold in het verleden als berucht. Tegenwoordig is het er rustig net als de rest van de Rif waar men eenvoudigweg weinig toeristen tegen komt. De mensen zijn er vriendelijk en zelfs van bedelende kinderen heb je geen tot weinig last.
• Problemen met lastige en / of stenen gooiende kinderen kunnen sporadisch nog voorkomen. Er kan gesteld worden dat aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan:
  1. De streek is arm
  2. Er passeren regelmatig toeristen die men niets te bieden heeft
  3. Kinderen vormen een (grote) groep
  Voorbeeld: het saaie deel van de route Ouazzane - Meknes

Geld

• De munteenheid is de Dirham. deze is niet in Nederland en Belgieë te koop.
• Geldautomaten zijn er in de grotere plaatsen en ook op de internationale luchthavens, dus zodra je in het land komt kun je over de lokale munteenheid beschikken. Je krijgt 4 rekeningkeuzes te zien (saving, checking, credit en nog een), Kies de derde optie als je iets van je betaalrekening wilt opnemen.
• Het inwisselen van travelerscheques is niet overal mogelijk.

Creditkaarten (Maestro, VISA, Mastercard)

• Handig om bij je te hebben wanneer je grote uitgaven moet doen of een borg achter moet laten. In de middenklasse hotels kun je hier niet mee betalen, baar geld is hier de manier om te betalen.
• Betalen met pin is (bijna?) niet mogelijk.
• Paul 2013: ik ben geen enkel hotel of instantie tegengekomen waar het mogelijk was om met de PIN te betalen

Visum

Belgen en Nederlanders hebben geen visum nodig voor Marokko. Er wordt bij aankomst en vertrek een stempel in je paspoort gezet. Hiermee mag je 3 maanden in Marokko blijven. Aan de grens of op het vliegveld moet je een kaart invullen met enkele personalia en verblijf- en herkomstadressen.

NB. Je paspoort moet minimaal 6 maanden geldig zijn na binnenkomst van Marokko. (2017 Douwe en Blanche)

Communicatie

• Internet is te vinden in de grotere plaatsen. Men spreekt van de Cyber (spreek uit: sieber) of Cybercafé.
• Bij Maroc Telecom kun je een dongle kopen voor 200DH, hiermee kun je een maand internetten overal in het land.
• Teleboutiques vind je op de meest onverwachte plaatsen.
• Van de twee mobiele telefoonnetwerken heeft Maroc telecom een grotere dekking dan Meditel.

Fietsen

Hoe er te komen

Per vliegtuig

• Transavia vliegt wekelijks op Marrakech en Agadir. Boeken via Internet geeft korting, fiets kan tegelijk gereserveerd worden. Prijs afhankelijk van het seizoen. Verpakken is voor eigen verantwoording, doos is niet verplicht. Bubbeltjes plastic voldoet goed en dit kun je prima als (extra) slaapmatje gebruiken.
• Air Arabia vliegt regelmatig rechtstreeks vanaf Schiphol naar diverse Marokkaanse steden.
• Vanaf Gran Canaria onderhoud Binter Canarias een vliegverbinding op o.a. Laayoune en Agadir. Zie hiervoor http://www.binternet.com .
• Ryanair vliegt o.a. vanaf Eindhoven naar Fez en Marrakech en div luchthavens in Zuid Spanje waarvandaan je vlot naar Algeciras fietst en de boot naar Tanger kunt pakken.

Per boot

• Er zijn vanuit Spanje verschillendde veerdiensten: o.a. Algeciras-Ceuta, Algeciras-Tanger of Almeria-Melilia. Informatie over de route Algeciras-Ceuta is aan te treffen op www.seabridges.com

Lokaal Vervoer

Fiets op bus

• Er zijn in Marokko diverse busbedrijven die lange-afstandslijnen rijden met touringcars. De fiets kan meestal mee in het bagageruim of boven op de bus. Let op dat deze goed ligt zonder zware lading er bovenop. Het beste kun je zelf bovenop even gaan kijken.

• De bedrijven CTM en Supratours vertelden aan de balie dat fietsen meenemen is toegestaan, maar de chauffeur bepaalt of de fiets daadwerkelijk mee gaat. Paul 2013

• Een buskaartje heeft een vaste prijs maar voor de prijs van de fiets moet je onderhandelen. 40 à 50 dirham lijkt normaal.
• Paul 2013, ik kreeg keurig het aantal kilos aan gewicht te zien met daarop de prijs, onderhandelen was niet aan de orde bij CTM of Supratours

Fiets op trein

• Er rijden treinen in Marokko met uitzondering van het zuiden. De fiets kan mee.

Liften met de fiets

• Vanwege de vele pick-ups zijn er goede mogelijkheden.

Fietsroutes

• Vlieg & Fiets heeft een fietsrouteboekje over de "Kashba route": www.vliegenfiets.nl
• Global Cyclist heeft twee verschillende fietsrouteboekjes voor Marokko; Kris, kras over de hoge Atlas en Veelzijdig Marokko. Naast de individueel avontuurlijke reis door Marokko zijn ook volledig verzorgde programma's te leveren met begeleidende bagage/bezem wagen.

Leuke trajecten

• De Sous Vallei is druk met auto's en vlak, probeer deze te ontwijken.
• Het stuk tussen Ouarzazate en Tinerhir is erg druk met veel touringcars en het is een smalle weg.
• De route vanuit Ceuta in het uiterste noorden door het Rifgebergte over Meknes, Fez en Beni-Mellal naar Marrakech is prima te doen; overnachten in hotelletjes onderweg is geen probleem.
• Laatste stuk woestijnpiste naar zandduinen bij Merzouga is redelijk maar slechte bewegwijzering, er zijn hier veel sporen die nauwelijks van de hoofdroute zijn te onderscheiden. Een Alternatief is vanaf Risani de nieuwe asfaltweg te nemen, dit rijdt wel 15 km om.
• Op http://marokko-per-rad.de vind je diverse routes. (Duitstalig en aanmelden is noodzakelijk)
• De Atlas over is erg mooi. De Tizi N test is een erg mooie bergpas om te nemen met een lange aanloop en schitterende uitzichten

Wegen en verkeer

• De geasfalteerde wegen zijn doorgaans van goede kwaliteit, vaak is er voor de ezel(wagen) een onverharde strook langszij aangelegd.
• Er zijn veel mogelijkheden om ook onverhard te rijden. Voor deze ongeteerde bergwegen is een mountainbike sterk aan te bevelen.

Verkeersdrukte / gevaar

• (2017 Douwe en Blanche) In de afgelopen jaren hebben wij de welvaart in Marokko enorm zien stijgen. En daarmee ook het bezit van nieuwe en dus snellere privé autos. Waar je een paar jaar geleden je nog overal heel veilig kon fietsen, is dat nu niet meer het geval. Steeds meer te smalle wegen zitten vol met snel en veel verkeer. Fietsen in Marokko betekend anno nu goed plannen voor rustige en veilige wegen. Bijna net als in Europa. Off road (als je het nog kan vinden) is het beste.

• Sommige doorgaande wegen zijn te krap voor alle verkeer, waardoor je als fietser in de verdrukking komt. Achteropkomende chauffeurs verwachten dat je zo nodig van de weg af gaat om ruimte te maken. Een achteruitkijkspiegeltje is sterk aan te raden. Je ziet zelfs de Marokkaanse fietsers er geregeld mee rijden, hoewel fietsverlichting en fietshelmen er onbekend zijn.

• Een goed voorbeeld van zo'n te drukke weg is de N1 tussen Bouizakarne en Guelmim, waar je overheen komt als je op doorreis bent naar Mauritanië.

Bewegwijzering

• De bewegwijzering is in het Frans en het Arabisch. Het aantal kilometers en de wegnummering wordt aangegeven op paaltjes in de wegberm volgens Frans systeem.

Beste fietsperiode

• In December tot Februari is er kans op sneeuw in de Midden- en delen van de Hoge Atlas en is het in de ochtend vaak snijdend koud. Langs de kust is het in de winter een stuk gematigder, temperatuur kan dan in het zuiden oplopen tot 25 graden.

Heersende windrichtingen

• In het zuiden kunnen het hele jaar stormen opsteken die fietsen onmogelijk maakt. Deze duren normaal nooit langer dan een dag. In de Anti-Atlas is de overheersende windrichting west en daar kun je t.g.v. het open landschap behoorlijk last van hebben. In het uiterste zuiden (vanaf ter hoogte van Tantan) waait vanaf november tot maart de Harmattan uit het noord-oosten.

Gemiddelde temperatuur

• Oktober t/m half mei is het meest geschikt om te fietsen, langs de kust het gehele jaar. De rest van het jaar is het in het binnenland, met vaak uitzonderingen in de berggebieden, heel heet.

• Enkele Wereldfietsers geven hun persoonlijke ervaringen met het klimaat op: www.wereldfietser.nl/phpbb/viewtopic.php?t=6614
• Anneke: In januari was het tijdens onze vakantie twee dagen slecht weer: sneeuw in de Atlas, regen ten zuiden/zuidoosten daarvan en een zandstorm in de woestijn. Wij zaten in de zandstorm. Op de weg tussen Foum Zguid en Tissint (de weg richting Tata) hadden wij fors wind tegen, vanuit het westen dus. Dirk: Wij fietsten in oktober 2009 door de Hoge Atlas , de temperaturen waren boven de 30gr ,ook in de bergen boven de 2000 m was het nog warm.

Onderdelen en reparatie

• Reserveonderdelen zijn te koop maar doorgaans niet van goede kwaliteit.

In Casablanca is het na goed zoeken mogelijk moderne (Shimano) onderdelen te vinden. Ook van Agadir wordt door de locale bevolking gezegd dat het daar mogelijk is maar reken er maar niet op. Zelf meenemen is zeker aan te raden.

• In veel dorpen en steden zijn werkplaatsen te vinden.

Leven

Overnachten

• Vrij kamperen is goed mogelijk, zeker in de woestijn waar je vaak zelfs geen tent nodig hebt. Ga je over onverharde wegen dan is het noodzakelijk een tent mee te nemen, de dorpen daar liggen afgelegen en hebben geen hotelaccommodatie.

Campings

• Campings zijn er op diverse plaatsen maar zelden op fietsafstand. Voor de veiligheid is er vaak een muur rondom gebouwd en de bewaking is in handen van een politieman of militair. Gerben Lovink (2006): "In Zuid Marokko vind je meer en meer campings. Al zijn de meeste ingesteld op grote campers, er is altijd wel een plaatsje voor je tent. Gemiddelde prijs is 10 dirham p.p. en 10 dirham voor je tent."
• Probleem van veel campings is dat de ondergrond keihard is en dat je dus geen haring de grond in krijgt. Ook de prijs (2013) is flink omhoog gegaan, 25-50 per persoon met klein tentje, soms nog meer.
• De camping van Meknes is vanaf 2009 gesloten. Een goed alternatief vind je 20 km noordelijker, 10 km voor Moulay Idriss.
• Blanche: Een handige lijst met campings in Marokko vind je hier: [http://home.kpn.nl/ooms55/Campings.htm

Hotels / Hostels

• In de steden en grotere plaatsen zijn goedkope hotels. De kwaliteit is niet altijd recht evenredig met de prijs. Vooraf de kamer zien valt aan te raden. Soms heeft men geen douche
• Maarten Smit (2008): "Als je nog een mooie en erg relaxte slaapplaats zoekt in Ouarzazate check dan even deze locatie: http://www.bikershome.net/ www.bikershome.net .
• Paul Langenburg (2013) de bikershome bestaat niet meer, ik heb gebeld naar de eigenaren, maar de nummers waren buiten gebruik.
• Veel profijt hebben wij gehad van deze Hotelgids: Hotelführer Marokko, van Edith Kohlbach. ISBN: 978-3-941015-07-4. De gids heb ik gekocht bij De Zwerver in Groningen. Via Amazon.de kun je gids ook krijgen. Er staan veel hotels en pensions in met een beoordeling van de schrijfster. Veelal heeft zij ook de GPS coördinatoren de accomodatie vermeld. Ook nuttig want de bewegwijzering in Marokko laat soms te wensen over. (Mark Geerts, markgeerts@tele2.nl).
• Als avontuurlijke fietser, met name in het verre zuiden, kun je soms ook terecht in cafeetjes langs de N1. Je mag dan op een matje in het cafe slapen. Soms wat onrustig omdat er af en toe gasten komen en zeer eenvoudige kwaliteit (smoezelig). De uitbater rekent op 20 DH fooi.

Eten en drinken

Eten

• In dorpen en steden zijn voldoende bevoorradingspunten.
• Het ligt heel erg aan de streek hoe goed de bevoorradingspunten zijn. Je krijgt bijvoorbeeld niet overal verse groenten, brood of boodschappen voor een avondmaal. Wij nemen meestal wat pasta, linzen, ontbijtgranen en harde groentes mee voor off road tochten omdat sommige winkels heel karige voorraden hebben zoals enkel koekjes. Omdat Marokko vrij dicht bevolkt is, is water nooit een probleem. Wij tappen net voor het wildkamperen bij het laatste dorp. Let wel dat je in heel droge streken niet water inneemt bij mensen die daarvoor elke dag lang hebben moeten sjouwen. (Douwe en Blanche 2017)
• Tajine is een stoofpot met of zonder vlees en bijzonder smakelijk, gestoofd in heerlijke kruiden (rash el hanout). De meeste tajines zijn met vlees, langs de kust ook met vis. Op de markten zijn de speciale kruiden hiervoor te koop. Harira (soep) is gemaakt van o.a. kikkererwten en is prima fietsvoer. Goedkoop is vooral gebakken vis (sardines) soms geserveerd met gebakken friet. Bij de mensen thuis krijg je vaak couscous aangeboden.
• Brood is er in plat rond formaat of in de vorm van baguettes. In wat grotere plaatsjes zijn bakkertjes, vaak verstopt in steegjes, waar je 's morgens heerlijk vers brood kunt kopen. In afgelegen dorpen in de hoge Atlas, waar geen winkel is kan je bij de mensen vragen om Khobz (brood), Elmah (water).
• Voor vegetariërs is het wat lastiger. In de eettentjes is men meestal wel bereid gerechten zonder vlees te maken. Daarnaast veel kikkererwten, couscous en de kleine stokbroodjes met patat en rauwkost.
• Te koop in lokale winkeltjes: verse groenten en fruit (vaak minimale keuze); sardientjes; biscuits; lang houdbare melk, smeerkaas (la vache qui rit) etc.
• Mijn ervaring is dat kleine hotel en pensionnetjes veelal een avondmaaltijd serveren. Er wordt al vaak uitgegaan dat je 's avonds ook mee eet. Lekker en goed is mijn ervaring.
• In het verre zuiden, het Sahara gebied, zijn veel minder gelegenheden onderweg. Bereid je daarop voor en zorg dat je zelf voldoende mondvoorraad en met name drinken bij je hebt.

Drinken

Het drinkwater komt in de woestijn vaak uit diepe putten en ook langs de onverharde wegen ben je hier vaak op aangewezen. In de steden is het water gechloreerd, dit hoeft voor de drinkbaarheid geen probleem te zijn mits je het de tijd gunt de chloor eruit te laten dampen, doe er evtentueel een scheutje citroensap in tegen de vieze smaak. In de bergen is er heerlijk fris water dat zonder zuiveren goed te drinken is (pas op voor besmetting stroomafwaarts!) In de dunner bevolkte gebieden is het raadzaam om voldoende water voor onderweg mee te nemen bij de start.(Mineraal)water in flessen is overal volop verkrijgbaar, m.u.v. de kleine afgelegen plaatsen. Wilbert dronk het water overal uit de kraan of uit putten zonder te filteren. Dit is niet verstandig maar heeft geen problemen gegeven. Cola en andere frisdranken zijn zeer goedkoop.Thee is de nationale drank, het bevat een onvoorstelbare hoeveelheid suiker. Soms worden er munt of andere kruiden toegevoegd. Het aanbieden van gastvrijheid gaat altijd gepaard met het aanbieden van thee. Gaat het er uitgebreid aan toe dan serveert men in drie gangen die je geacht wordt geheel uit te zitten. Soms neemt het drinken ervan wel meer dan een uur in beslag. In steeds meer plaatsen en bovenal in Marrakech tref je vers geperst sinaasappelsap aan. Volgens de gemiddelde Marokkaan is dat wel heel erg zuur...met "een beetje" suiker veel lekkerder! En let op, een enkeling voegt, om meer te kunnen verdienen, suiker en water toe.

• In veel plaatsen kun je heerlijke verse vruchtensappen kopen in allerlei smaken. Ook hebben veel winkeltjes heerlijke gekoelde yoghurt, melk en Lban (soort karnemelk) in allerlei varianten voor 5 DH.

Kookbrandstof

(Loodvrije) benzine is eenvoudig te verkrijgen bij de pomp. In Marrakech verkoopt de Marjane Menara CV 470 Camping Gaz cartridges in de Hypermarkt. Te vinden bij het binnenrijden van Marrakech aan de weg naar Casablanca. Alternatief adres (verkoopt CV 270 cartridges: Bouargane Mohamed, Drougerie 3, Rue Bab Agnaou (Imm. Tazi) Marrakech Medina Tel 044 44 20 73 De winkel is te vinden in een zijstraat van het Jema el Fna plein, vlak bij het Grand Hotel.

Markten

Als je het treft ben je in een plaats waneer de weekmarkt wordt gehouden. Het is leuk om ergens te gaan zitten en te zien hoe Marokkanen handel drijven.

Supermarkten

In de grotere plaatsen kun je borden tegenkomen van "Super Marche". Daarmee wordt bedoeld dat je zelf je goederen mag pakken. Verwacht geen enorm assortiment. De winkels zijn nog met name geclusterd georganiseerd. Dus alle ijzerwarenzaken bij elkaar, alle slagers bij elkaar, alle groenteboeren bij elkaar en zo verder.

Gezondheid

• Met de hygiëne neemt men het niet altijd erg nauw. De kans op diaree is als je niet oppast behoorlijk groot.
• Er zijn geen inentingen die verplicht zijn.
• Inentingen tegen DTP en hepatitis A worden aanbevolen.

Gevaren

• Wees in de woestijn voorbereid op zandstormen. Denk aan een stofbril (skibril of iets dergelijks) en een doek voor je gezicht en zorg voor voldoende water!!! Je hebt anders kans om uit te drogen.

Informatiebronnen

Tips

• Er is een groepsapp op WhatsApp voor fietsers in West en Centraal Afrika. Iedereen kan hier in. Hier wordt nuttige informatie over wegen, visa, veiligheid en algemene dingen gedeeld. Contacteer Bas om hier meer over te weten te komen.
• De App iOverlander laat heel mooi waardevolle informatie zien zoals hotels, wildkampeerplaatsen, corrupte grensposten en veel meer.

Reisverslagen

• Bas fietste in April en Mei 2019 door Marokko, als onderdeel van zijn wereldreis, door de Atlas gebergten en de Sahara. Verslagen en videos www.basidsinga.com
• Douwe en Blanche reisden al 18 keer in Marokko. Reisverslagen op MarokkoperRad.de en video's op http://www.vimeo.com/blanche.
• Marokko, fietsen tussen sneeuwtoppen en zandduinen (in 2014) Reisschema, reisverslag en foto's van Guido De Vliegher.
• In 2012 hebben wij (Isa en Youri) het atlas gebergte doorkruist en vervolgens de route naar de woestijn (West Sahara) gereden. Super super mooi. Voor meer informatie omtrent Marokko zie http://www.ithaka.im/nl/country/MAR. Voor de detail route zie http://www.ithaka.im/nl/route.
• Een tocht van Nador in het noordoosten via de Noordkust langs Tetouan naar Rabat, Casablanca, Marrakesh en over de Hoge Atlas naar en langs de Atlantisch kust naar Laayoune en de grens met Mauritanie staat beschreven op www.klaasonderweg.nl. Ook de GPX tracks met hoogteprofielen zijn op deze site te vinden.
• Reisverslag Marokko (in pdf)
• Uitgebreid reisverslag met veel foto's van de fietstocht in 2011 door John Peeters en Kees Scheffers vanuit Portugal, Spanje door Marokko naar Marrakech:  Www.sponsortocht-avondje-uit.reismee.nl
• Foto's Gudy Rooijakkers, fietstocht hoge Atlas 2009 op http://www.gudyrooijakkers.spaces.live.com/
• Foto's bevolking hoge Atlas op Slide.com
• Fotoverslag van Ellen van Drunen: http://www.ellenvandrunen.com/africa/morocco
• Verhalen, foto's en filmpjes van Dennis en Marijcke: toko-op-fietsvakantie.nl
• Uitgebreid reisverslag van "Lonely Cyclist" Erik Nomden van fietsreis in 2003 met veel foto's: www.lonelycyclist.rtij.nl/Nlcasbah.htm
• In 2012 fietsten Peter de Rijk en Annemarie Verhallen van Agadir naar Marrakech (reisverslag met foto's), over de Anti-Atlas en Atlas, via Sidi Ifni, Guelmim, Tafraoute, Taroudannt en de Tizi--n-test-pas.
• In oktober 2012 hebben Mark Geerts en Hilbrand Polman (Groningen) een 6 daagse fietsreis gemaakt door Marokko. Vanuit Marrakech zijn naar het zuiden gefietst, over de Tizi 'n Test. Vervolgens via Aoulouz en Taliouine en Tazenakht naar Amerzgane. Via de Tizi 'n Tichka zijn we weer in Marrakech uitgekomen. De foto's en een kort reisverslag staan hier: www.flickr.com/photos/markgeerts
• De hoogteprofielen van deze fietsreis staan hier:

https://sites.google.com/site/fietsvakantiefotos/

Videoverslagen op het Internet

• Video van Bas in de Atlas en de Sahara
• Video van Blanche en Douwe over de Midden Atlas naar Sidi Ifni in 2011 http://vimeo.com/57284392
• Video van Blanche en Douwe door de woestijnen van het zuiden en Plage Blanche in 2010

http://vimeo.com/37810952

• Video van Blanche en Douwe van een reis door de Anti Atlas naar de kust in 2009 http://www.vimeo.com/16595966
• Video van John Telleman en Gudy Rooijakkers en Harm Reijntjes in de Azilal Atlas in Marokko. http://vimeo.com/5115541
• Video van Blanche en Douwe van een reis van de Hoge Atlas naar de Anti Atlas, door de woestijn naar de kust in 2007 http://www.vimeo.com/1817645
• Video van Blanche en Douwe van een reis door de anti atlas in 2006 http://www.vimeo.com/3399575
• Video van Blanche en Douwe van een reis van Casablanca naar Sidi Ifni in 2005 http://www.vimeo.com/3392442
• Video van "de bende van de Transmaroc" van een reis doorheen de Atlas per mountainbike - Sept 2011: http://youtu.be/3od_AVVzWKU

Landkaarten

• Michelin Carte routiere "742 Maroc" (1:1.000.000)
• Michelin "959 Maroc" (1:4.000.000) Tip: lees de legenda. Op deze kaart staan per maand de temperaturen op van diverse plaatsen. Overnachtingsplaatsen worden niet aangegeven.
• Freytag&Berndt "Marokko" (1:1.000.000).
• Hallwag "Marokko" (1:1.000.000).
• Rough Guide "Morocco" (1:1.000.000). 'Plastic' kaart met campings. Hoogtelijnen per 300 m.
• Hildebrands "Marokko" (1:900 000). Geeft ook campings aan.
• GeoCenter "Morocco" (1:800.000). Geeft ook campings aan. Goede en duidelijke kleurstelling maar het deel West Sahara bevat fouten, en niet alle wegen worden goed vermeld, wat als piste wordt aangegeven blijkt soms een asfaltweg te zijn.

• Gratis topokaart (vectorkaart) van geheel Marokko voor Garmin GPS.

Vooral de hoogtelijnen zijn fantastisch. 
Zelfs de kleinste weggetjes staan er op. Werkt via Mapsource.
http://www.island-olaf.de/travel/marokko/gps.html

• In Marrakech routerend genavigeert op OSM kaart van openstreetmap.org

Natuurlijk gratis, werkt via mapsource en helpt je zo naar een supermarkt of supersnel Marrakech uit. http://www.openstreetmap.org/

Boeken

• Frank van Rijn: Door Sahara en Sahel, uitgeverij Elmar, ISBN 9038913591. Boek over een fietsreis van Europa door de Sahara en enkele Sahellanden naar Ouagadougou.
• Josie Dew: De wind in mijn wielen , uitgeverij Arena, ISBN 9069744937. Verzamelbundel van reisverhalen, waaronder één door Marokko.
• Steven Adolf: Marokko achter de schermen, Uitgeverij Prometeus / NRC Handelsblad, ISBN 90-446-0497-x. Een uitstekend boek voor diegene die meer willen weten over hoe het land in elkaar steekt.

Nuttige links

http://www.fietsvakantielinks.nl/Landen/Fietsvakantie%20Marokko.html veel links met fietsvakantieinfo Marokko, o.a routes, kaarten, gidsen, GPS, overnachtingen, vervoer etc. http://www.landenkompas.nl/marokko - Belangrijke en nuttige reisinformatie