Madagaskar

Inleiding

Situeringskaart

<googlemap scale="yes" height="525" zoom="5" type="terrain" lon="46.845703" lat="-19.518375" version="0.9"> </googlemap>

Het land en de mensen

Bevolking en taal

Communicatie met de lokale mensen

• Madagaskar heeft, als laatste kolonie van Frankrijk, Frans als officiële taal. In de praktijk spreekt lang niet iedereen het en blijft het beperkt tot mensen die in overheidsdienst werken en degenen die langer naar school zijn geweest, bovenal in de steden. De oorspronkelijke en nog steeds meest gesproken taal is het Malagachy, bestaande uit meerdere dialecten. Het is een heel lastige taal, zeker wat betreft de uitspraak want die is volstrekt anders dan de schrijftaal. Aan fonetisch uitspreken heb je helemaal niets. Een woordenboek Frans meenemen is waarschijnlijk nuttiger dan bijvoorbeeld een woordenboek Malagachy – Engels. Er zijn erg weinig mensen die goed Engels spreken. In de steden kom je nog wel enigszins weg met paar woorden Engels die ze kennen, maar in de afgelegen dorpjes toch vaak handen voeten werk. Mensen doen altijd hun best om je te begrijpen.

Gastvrijheid

• De bevolking is een mix van diverse etnische groepen, meer uit Maleisië en India dan uit Afrika.
• Minstens 75% van de bevolking is jonger dan achttien jaar. Frank Marissen: "Het Malgache woord voor "witte man" is "vazaha", en ik denk dat ik dat verschrikkelijke woordje minstens tien miljoen keer gehoord moet hebben. Wanneer de kinderen mij zagen, begonnen ze allemaal "witte man" te gillen, meestal van dolle pret, maar soms ook enkelen uit doodsangst of volledig in paniek. De eerste dag is dat nog tof: 'Kijk eens hoe vriendelijk die kinderen hier zijn!', maar de pret is er snel af en op de lange duur ervaar je dat constante geroep als niets anders dan een nimmer eindigende psychologische marteling!"
• Anderen typeren de bevolking iets anders. Hans en Annemarie: "Vriendelijk, enthousiast en nieuwsgierig, zeker als je dat zelf ook bent. Ze zijn echter niet opdringerig, eerder wat afwachtend totdat het ijs gebroken is. Van enige vijandigheid is geen sprake. Mensen vinden het wel knap dat wereldfietsers in hun land zulke grote afstanden kunnen en willen afleggen."
• Ferry (2014): "Mensen roepen idd de hele dag Vazaha. Dit doen vooral kinderen maar ook volwassenen. Ik heb dat niet als negatief ervaren. Je bent toch iets ongewoons voor de mensen. Off the beaten track ben een soort attractie het dorp loop dan soms uit je te bekijken. Het omgekeerde komt ook voor dat mensen schrikken voor je wegvluchten (bosjes in, weg rennen) vooral kinderen en vrouwen maar soms ook volwassen mannen (oost kust rond Mehela). De totale indruk is vriendelijk, nieuwsgierig, hulpvaardig volk. Ze zijn creatief en harde werkers. Als je geen hotel kan vinden denken ze echt me je mee, en komt er altijd een goede oplossing (slapen in school of naast de diesel generator van het dorp bv).
• Er zijn lokale religieuze voorschriften vanwege de zogenaamde fadi's. Dit zijn "taboes" die meestal betrekking hebben op dodenverering. Er zijn er ontelbaar veel. Zo is het in sommige streken bijvoorbeeld verboden om mensen de hand te schudden. Wel gaat men er van uit dat de blanken niet op de hoogte kunnen zijn van alle geldende taboes, daarom worden eventuele "misstappen" oogluikend toegestaan. Eigenlijk kan men het best de lokale bevolking observeren en handelen zoals zij doen.

Veiligheid

• Madagaskar staat bekend als een veilig land.
• Maar... (toevoegingen 2014)
• Het is natuurlijk wel Afrika. Het is onverstandig om in het donker over straat te gaan in steden, in dorpen kan je daar relaxter mee omgaan.
• Dus goed plan om ruim voor het donker op je bestemming te zijn.
• Neem nooit veel geld mee in je portemonnee, alleen geld voor die dag (50.000 Ar in 2014) rest veilig opbergen.
• Ook goed idee om niet te gaan zwaaien met dure elektronica als spiegel reflex camera's, horloges...
• Neem oude spullen mee waar kan om niet als prooi rond te rijden.
• Paspoort lekker onder in je tassen te stoppen en kopieën laten valideren bij politiebureau in Antananarivo (5 min werk). Zorg voor meerdere gevalideerde kopieën van Visa en Paspoort en bewaar ze niet op zelfde plek. Gevalideerde kopie is geldig bij politie/banken.
• Een "apart" gebied is de regio van de opaalmijnen in het zuiden van het eiland, o.a. tussen Tulear en Ilakaka. Er heerst daar een wetteloze "wild west" sfeer. Niet echt aangenaam om er langer dan nodig te verblijven.
• Verschillende mensen locals en toeristen waarschuwde me voor Zebu rovers met geweren in het zuiden onder lijn Tulear/Fianarantsoa. Ze stelen koeien (Zebu) van elkaar voor het bewijzen van hun mannelijkheid. Ter loops zouden ze verhoogde interesse hebben in het kaalplukken van blanke toeristen.(2014)
• Last van honden zal je niet hebben, die zijn te versuft door de hitte en insectenbeten. (Ferry 2014) alleen op weg RN2 twee valse honden achter me aan gehad voor de rest nog nooit zo relaxte honden gezien.

Geld

• De officiële munteenheid is de Ariary. 1 euro staat gelijk aan 3200 Ariary (augustus 2014). Op de biljetten staat een tweede muntsoort vermeld, namelijk de Franc. 1000 Ariary is 5000 Franc. In sommige gebieden wordt niet in Ariary maar in Franc gerekend. Goed opletten dus!

Wisselen (euro’s, dollars)

• De Ariary is niet verkrijgbaar buiten Madagascar.
• Wisselen van Euro´s heel goed op het vliegveld van Antananarivo en stad zelf, en eventueel ook in Toliara of Fianarantsoa. Euro’s zijn makkelijker te gebruiken dan Dollars.
• Voor betalingen in kleine dorpje zijn biljetten van 100, 200, 500 handig. Biljetten van 5000 en hoger zijn een probleem (2014)

Betaalkaarten (Maestro -VISA – Mastercard)

• In de grotere steden zijn pinautomaten, echter uitsluitend geschikt voor je Visa creditkaart. Houdt rekening met hoge kosten (plm. 4% van het opnamebedrag). Er is er een maximumbedrag van 300.000 AR per opname.
• Update 2014: Mastercard wordt nu wel geaccepteerd bij BNI bank. Deze bank tref je alleen aan in grotere steden. Maestro pinpas alleen gebruikt in Antananarivo bij Western Union.
• Update 2018: Bij Société Generale (rood-zwart logo) kun je ook met een Maestro pinpas (b.v. ING) pinnen. Ze zitten in de meeste grotere plaatsen, zelfs in een paar kleinere (o.a. Moramanga). Je kan ook meerdere keren achter elkaar pinnen als je b.v. een miljoen nodig hebt.
• Slechts in een zeer gering aantal hotels kun je gebruik maken van creditkaarten.

Visum

Vanuit Belgie / Nederland

• Visa on arrival is gratis (info 2014) je paspoort moet minimaal na terugkomst in Nederland nog 6 maanden geldig zijn. Procedure wat chaotisch op luchthaven maar komt goed. Formulier invullen in vliegtuig voor aan komst. In over volle aankomsthal naar politie kantoortje (3m x 3m), dus niet kantoortje met visa erop. Daar geef je paspoort + formulier aan de agent die voor het kantoortje staat zodra als hij daar om vraagt niet eerder. Hij geeft het aan iemand in het kantoortje nadat hij er wat van af heeft gescheurd. Je paspoort verdwijnt dan op een grote stapel met 15 andere mensen die het land in willen. Dan wijst de eerste agent je streng naar een plek waar je moet wachten. Daar wacht je dan 15 minuten. Inmiddels vraag je je dan af of je je paspoort ooit nog gaat zien met al die mensen om je heen. Maar dan in eens krijg je weer je paspoort met visa stempels en ben je ready to go.

Op het consulaat in Rotterdam is, voor 50 euro, vrij eenvoudig een visum te verkrijgen. Let op, de geldigheidsterm gaat direct in op de aanschafdatum.

Communicatie

• In de wat grotere plaatsen zijn mogelijkheden om te internetten. In de kleiner plaatsen lukt dat zeker niet. Internet kan ook erg traag zijn, wifi is een uitzondering (2014).
• De ervaringen met het bereik van Nederlandse GSM zijn erg positief. In 2014 zijn er totaal 500 GSM masten in heel Madagaskar volgens iemand van Airtel die de diesel voor de generator bijvult. Dus verwacht off the beaten track niet veel bereik. Je ziet wel dat op verschillende plaatsen masten worden gebouwd. Local simcard 2G kost 2000 Ar, is in 5 min gekocht geen extra pasfoto's alleen kopie paspoort laten zien(2014)

Fietsen

Hoe er te komen

Per vliegtuig

• Drie maatschappijen vliegen vanuit Frankrijk naar Madagaskar: Air Madagascar en Air France, en in de zomermaanden ook de chartermaatschappij Corsair. Het komt er op aan tijdig te reserveren. In januari zijn de augustusvluchten dikwijls al volledig volgeboekt. Een "chronisch" probleem bij Air Madagascar blijkt overboeking te zijn. Als je een ticket hebt, zorg dan dat je ruim op tijd naar de luchthaven gaat. Er zijn steeds meer gegadigden die hopen te vertrekken dan er plaatsen zijn in het vliegtuig. Wie het eerst komt, het eerst maalt! Oorzaak overboeking is dat je gratis mag reserveren voor een vlucht.
• (augustus 2014) Air France/KLM-vlucht van Amsterdam via Parijs (CdG) naar Antananarivo, fiets € 100,00 extra per vlucht, heen en terug) Ruim bagage onder de 23kg, handbagage onder de 12kg gratis. Fietsdoos van schiphol in kelder vertrekhal 1 te koop voor 25 euro. In hotel kan je fietsdoos vaak stallen. Transfer met taxi geregeld via hotel (=veiliger) vliegveld naar Antananarivo incl fietsdoos koste 60.000 Ar.

Lokaal vervoer

• Je fiets bovenop een taxibrousse (klein busje) is geen enkel probleem. Maar met z’n 26-en opgepropt in zo’n busje is een echte uithoudingsproef.
• Er is een prachtige treinlijn (Fianarantsoa – Manakara). Je fiets kan makkelijk mee.
• Binnenlandse vluchten (Air Madagaskar) zijn uitstekend geschikt om snel en relatief goedkoop een grote afstand te overbruggen. Controleer wel van tevoren met welk type er wordt gevlogen. In de Twin Otter kan je fiets niet mee.
• Liften is niet gebruikelijk, maar ook dat zal in geval van nood en tegen vergoeding, wel lukken.

Fietsroutes

Bestaande fietsroutes

• Ook op http://www.afrika-erleben.de worden georganiseerde fietsroutes aangeboden.

Leuke trajecten

• De route van Hans en Annemarie vind je hier
• De route van Frank Marissens: Antananarivo-Toliara. Heen via de hoofdweg. Terug via binnenwegen.
• De route van Ferry(2014): Antananarivo, Ambatolampy, Antsirabe, Betafo, Lake Rritriva/Antsirabe, Ambositra, Ambohimahasoa, Ranomafana, Fianarantsoa, Ifanadiana, Manajary, Mahela, Nosy Varika, Masomeloka, Mahanoro, Vatomandry, Beforona, Manjakandriana, Antananarivo.

Wegen en verkeer

Staat van de wegen

• De hoofdweg van Antananarivo naar Toliara is wellicht op dit moment volledig van asfalt voorzien. Verlaat je de hoofdweg, dan kom je al snel op pistes terecht, die naargelang het seizoen kunnen variëren van modder tot verschillende soorten van zand: grof; gewoon, waarop fietsen nog vrij vlot gaat; tot ultrafijn waarover fietsen onmogelijk wordt.

Ook de weg van Fianer naar Manakara is compleet geasfalteerd en in prima conditie. dat maakt het mogelijk per fiets naar Manakara te gaan en met de trein (terug) naar Fianar.

• Buiten de steden is er vrijwel geen verkeer, de hoofdweg is dus vrij rustig. Alle andere wegen zijn extreem rustig.

Bewegwijzering

• Op de hoofdweg staan rood-witte kilometerpalen naar Frans model die de afstand aangeven tot aan de volgende plaats van betekenis.

Beste fietsperiode

• Madagascar heeft een tropisch klimaat dat in belangrijkste mate wordt bepaald door de zuidoost passaat. Het eiland is nogal groot en heeft bijgevolg meerdere klimaatzones. Sommige gebieden, vooral het noorden en het oosten hebben een zeer nat regenseizoen. Het zuiden is het droogste deel. Een goede planning, rekening houdend met de verschillende klimaatzones is noodzakelijk!
• Tijdens onze zomer (juli, augustus) is het winter in Madagascar. Dit is over het algemeen de beste tijd om te fietsen. ‘s Avonds kan het dan wel fris zijn, vooral bovenin de bergen waar de temperatuur tot het vriespunt kan dalen. Houdt daarom met het meenemen van je kleding absoluut rekening met kans op grote verschillen: extreme hitte, zonnekracht, koude, droogte, regen en wind.

Onderdelen en reparatie

• In Madagaskar wordt door de bevolking erg veel gefietst, zelfs op afgelegen plekken of in gebieden met bergen. Goedkope (Chinese) onderdelen zijn makkelijk verkrijgbaar. De kans dat je moderne Shimano onderdelen vindt is uiterst klein, ook specialistisch gereedschap is er nauwelijks. 28 inch banden hebben we nergens gezien; 26 inch banden daarentegen zijn in ieder dorp te koop.

Fietsenmakers

• Overal waar gefietst wordt (en dat is op heel veel plaatsen) zijn er eenvoudige fietsenmakers die waarschijnlijk erg goed kunnen improviseren.

Leven

Overnachten

• Campings zijn er niet maar kamperen kan heel soms naast een hotel.
• Wild kamperen is geen probleem maar pas wel op dat je dat niet doet op plaatsen waar een "taboe" op rust, zoals nabij begraafplaatsen en dergelijke.
• Er zijn niet overal hotels, soms heb je ook oude info (kaart, gps-data). In het geval je niks kan vinden zijn mensen vaak erg behulpzaam. In afgelegen dorpjes vraagje naar "Chef de Ville" of je er mag kamperen. In sommige stadjes waar niks was heb ik bv geslapen in een elektriciteitshuisje of in een schoollokaal, dit kwam dan tot stand met hulpvaardige locals.

Guesthouses, lodges en hotels

• Let op: een hotely (restaurant) is, in tegenstelling tot wat de naam misschien doet vermoeden geen hotel. Verwarrend, zeker omdat het woord hotely soms als het woord hotel op de gevel staat.
• Hotels liggen meestal op fietsafstand, maar soms zul je genoegen moeten nemen met een zeer eenvoudige accommodatie. Je fiets kan en mag altijd mee naar binnen en vaak kan je hem op je kamer stallen.
• Prijzen: van 15.000 AR (eenvoudig tot slecht) tot >175.000 (uitstekend en luxe) (info 2014)

Particulieren

• Wanneer de afstanden te groot worden dan blijkt de bevolking wel gastvrij, al zal de een dit anders ervaren dan de ander. Dorpelingen zijn doorgaans arm en hun schamele huisjes zitten al vol met kinderen en andere familieleden waardoor een beroep doen op gastvrijheid niet altijd even gemakkelijk zal zijn.

Specifieke adressen

• Vlakbij de luchthaven van Antananarivo (in Ivato) zijn enkele aardige plekken om te overnachten. Het Carlton Hotel in centrum Tanais niet heel goedkoop, maar ze zijn ontzettend behulpzaam en vriendelijk voor fietsers, kunnen ook transfers regelen van en naar de Airport en met wat geluk willen ze ook fietsdozen in bewaring nemen tot de terugreis.
• Aanraders: In Ampefy: La Terrace; In Antsirabe: Greenparc; In Manakara: Delices d’Oriënt Annexe.

Eten en drinken

• Marktjes en kleine winkeltjes zijn te vinden in de belangrijkste dorpen.
• Supermarkten zijn er niet, op een enkele uitzondering in de hoofdstad na (Shoprite). Daarentegen zijn er heel veel winkeltjes waar je voldoende eten en drinken kunt kopen, o.a. stokbrood (wel erg licht qua gewicht vooral veel lucht).
• Op diverse plaatsen is langs de weg is eten en drinken verkrijgbaar. Het is bovenal rijst-rijst-rijst. Rijst als ontbijt, rijst als lunch, rijst als avondmaal en zelfs gekookt rijstwater als bijhorende drank. Soms ook zeboevlees. weinig groenten.
• Als ontbijt doen de oliebollen met wat bananen erbij het best goed. Kan je in meeste dorpjes vers kopen.

Restaurants

• Restaurants (hotelys) zijn er in overvloed. Maar op het gebied van hygiëne valt er nog veel te leren.
• In hotels is meer variatie te vinden. Veel vis en de Franse keuken is hier ook bekend.
• Er zijn wel lekkere vissoorten te koop. Aan de kust zijn de gamba’s onovertroffen.
• Het land is over het algemeen niet erg geschikt voor vegetariërs. In de grote steden kun je wel terecht bij de restaurant uitbatende Indiërs.

Drinkbaar water

• Kraanwater vind je enkel in de steden en is daar meestal gechloreerd. Soms ziet het er bruin en vies uit.
• Flessenwater is vrijwel overal verkrijgbaar (plm. 0,50 euro per 1½ literfles).
• Een waterfilter of zuiveringstabletten meenemen is aan te raden.
• Soms zijn de afstanden te groot, het meenemen van extra bidons of jerrycans is ten zeerste aanbevolen.

Inentingen & gezondheid

• Naast inentingen tegen DTP, Buik-Tyfus, Hepatitis A en Hepatitis B , Malaria-profylaxe, is een Rabiës vaccinatie aan te raden. Bij beet/lik/krab van een door rabiës besmet dier hoef je geen MARIG toegediend te krijgen binnen 24 uur. Dit is een bloedproduct dat zeer moeilijk verkrijgbaar is in dit soort landen. Een vaccinatie geeft je veel meer tijd om een arts te vinden en behandeling te starten (vaccinatie 94 euro in 2014). Bewijs van geen Gele koorts is nodig verkrijgbaar via GGD. Vaccinatie voor gele-koorts ook te overwegen.
• Slaap je in hotelletjes dan is een klamboe meenemen noodzakelijk.
• Natuurlijk is voor de witman ook een goede zonnebrandcrème nodig.
• Goede pet die je gezicht en nek beschermd tegen de zon help goed tegen zonnesteek.

Informatiebronnen

• Ambassade van Madagascar voor Nerderland en België: Tervurenlaan 276, 1150 Brussel
• Consulaat van Madagaskar in Nederland: Heemraadsingel 97, 3022 CB Rotterdam, tel. 010-7701726

Reisverslagen

• Madagaskar, fietsen tussen baobabs, kameleons en lemuren (in 2016) Reisschema, reisverslag en foto's van Guido De Vliegher.
• Ferry (2014): Tocht door hoogland en langs de oostkust: http://www.madabike.com
• Dennis & Marijcke fietsten door Zuid-Madagaskar (2010): www.toko-op-fietsvakantie.nl/2010-fietsen-in-madagascar.php
• Hans van Lent en Annemarie van den Bos (2007): http://www.xs4all.nl/~berdua/kaderset.html

Landkaarten

• Michelin "Central and Southern Africa / Madagascar" (1:4.000.000). Dit is een kwalitatief goede kaart, maar de schaal is erg klein voor fietsers. Toch blijken deze kaarten minder fouten te bevatten dan andere (grootschalige) kaarten. Op de kaart staan wegen, het reliëf, rivieren, bossen enz. goed aangegeven. Overnachtingsadressen vind je er niet op.
• IGN – Institut Géographique National "Madagascar" (1:2.000.000) Povere Franse kaart. Volstaat voor de hoofdwegen. Als liefhebber van gedetailleerde en nagenoeg perfecte kaarten stelt deze mogelijk enigszins teleur.
• Freytag&Berndt (1:2.000.000).
• ITM (1:1.600.000). Met plaatsnaamindex en toeristische info.
• Reise Know How (1:1.200.000) De kaart is gemaakt van stevig, watervast papier en voldoet zeker. Plaatsnamen en locaties kloppen meestal wel, maar de afstanden worden steevast zo’n 15% te laag aangegeven. Op de kaart is een onderscheid in rode, gele, witte en stippelwegen, maar in de praktijk is dat verschil veel minder duidelijk: een gele weg kan erg slecht zijn en op een stippelweg is soms goed te fietsen. (toevoeging Ferry: Kaart is slordig gemaakt idd. Afstanden onbruikbaar, weg kwalificatie ook onbetrouwbaar. Ik vraag me af of ze wel in het land zijn geweest. Kaart beeld wel prettig, info of er een hotel is klopt meestal wel. Kaart wel nuttige toevoeging bij gps kaart voor globale orientatie)
• Foiben Toasarintanin I Madagasikara (1:500.000). Bestaat uit 12 delen. Ze zijn oud, maar goed, en de schaal is prima. Ze zijn te koop in Antananarivo (zie voor het adres de Lonely Planet).
• Openstreet map: Madagaskar is zeer bruikbaar, kaart is routable. POIs kunnen meer maar kaart is ook in ontwikkeling. Vergeet daarom ook niet zelf updates te doen en bijdrages te leveren. Hotels verwijderen/toevoegen bv waar je hebt geslapen. Zie: www.osm.org

Reisgidsen

Hilary Bradt is veel, veel gedetailleerder dan de Lonely Planet, zeker vanuit fietsers perspectief.

Boeken

• De mythe van Madagskar, Mark Eveleigh, ISBN 90-6974-438-4. Een verslag van een voettocht door de meest onherbergzame gebieden van Madagaskar. Een echte aanrader.
• Tsanga-tsanga-na, Michel Pellanders en Marion Hoekveld, ISBN 90-6832-939-1. Eigenlijk een kinderboek, leuk geschreven, erg informatief en met fraaie foto’s. Ook een aanrader.
• De Dikke baobab, F. van Rijn, ISBN 9789038921921. Frank fietste vooral over de hoofdwegen, in zuiden gaat hij van het asfalt af.

Nuttige links

http://www.fietsvakantielinks.nl/Landen/Fietsvakantie%20Madagaskar.html: veel links met fietsvakantieinfo Madagaskar, o.a routes, kaarten, gidsen,GPS,overnachtingen,vervoer,algemeen etc

http://madagascar.pagina.nl
http://www.landenkompas.nl/madagaskar - Belangrijke en nuttige reisinformatie

http://www.madacamp.com -Levendige wiki gebaseerde site van een Duitser die al meer dan 11x Madagaskar heeft bezocht. Hij kickt op insider tips die hij dan wereldkundig maakt. Je kan op zijn site zelf bijdragen als je wilt. Zelf is hij nog geen wereldfietser maar info is bruikbaar, een wandelende vraagbaak.

http://www.madagascar-tourisme.com

Beangrijke en nuttige info, o.a. over visum.

Tips

Fotografen en duikers: snorkel en onderwater camera meenemen